आकाशको बादल

तिम्रो लागी
त्यो लाली

चन्द्र मुहार

आँखा नै खाली

किन न्याँउरो
तिम्रो मुहार

ओठैको लाली
कोठी कै लागी ??

सत्य प्रकाश जाेशी 

आत्माकाे बाटाे

तिम्राे त्याे मुस्कानमा पनि
आत्माकाे बाटाे छ है भनि
खाेजी रह्नछु  ।

आजै है राती
निदरीमा
परेली
झिम्काइ
बाेली रहेथ्याै ।

आज हेर त्याे आकाशले पर्दाउठाएकाे छ
लाै हिड तिमी र म उत्याे  हिमालपारी भागी जाँउ
के भन्छाै जानेहाे त म सँग त्याे  हिमालपारी?

माया छ है
भन्ने आसमा
म त निन्द्रामा
उफ्रिरहे थेँ
उफ्रिरहे थेँ ।

माैका छाेपी
सपनीमै
मैले पनी जाउँन त
भनिदिए

सुसेलेकाे माैसम
बादलका पर्दाहरु
बेमाैसमी खयालहरु
सँगीतका सातै सुरहरु
मेरैलागी नाचीरहेका हुन की?

मत यही साेच्छु
तिम्राे त्याे मुस्कानमा पनि
आत्माकाे बाटाे छ है भनि
सपनामै भाैतारी रहन्छु ।

ब्यग्र ताण्डव
उदण्ड मनाेभाव ले फेरी
हिजाे राती सपनीमा देखे जस्तै लाग्छ
माया नै हाै की? के हाै
तिम्राे मुहारत भेटेजस्तै लाग्छ
पानि पर्याे अँधेरीमा
बिजुली आकासमा
तिमी रैछाै उडेकी बतासमा ।

तिम्राे त्याे मुस्कानमा पनि
आत्माकाे बाटाे छ है भनि
खाेजी रह्नछु  ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

जीवनमृत्युकाे राेग

मान्छे ले

कति चाँडै गुन बिर्सिन्छन
है?

धेरै सजिलै

खयालै नगरी

भावनाकाे
खेल हाेला
तर
भावनाहरु कहर
बनेर आँउछन

भावनाहरुलेनै
मलाइ मलिन बनावाेस भन्ने
मेरा रहरहरु छैन्न
तर
यहाँकाे ताैर तरिका
यहाँका मान्छे काे साेचाइ
भनाइ गराइले मलाइ
बेला बखत
आक्राेसमा ल्याइ राखेकाे हुन्छ ।

म पनि याे
समाजले ताेकेकाे
उपल्लाे उचाइ नाप्न चाहन्छु ।

दुइ जिब्रेहरुकाे जिब्राे
पन्छ्याउन चाहन्छु ।

बाेलीमै सियाे बन्ने हरुलाइ
काेइलाकाे भट्टिमा
जतन गरि पगाल्न चाहन्छु ।

गलत साेचाइ
गलत धारणा
आफै सही र आफै ठुले भन्ने हरु लाइ
खड्कुँलाेमा उमाल्न चाहन्छु ।
कालाे खरानी नभए सम्म
त्यही खड्कुँलाेमा सम्हाल्न चाह्नछु ।

आँसुकाे कुलाे छ मसँग
बाढी नै ल्याउने हिम्मत राख्छु
तर मैले मेराे परिवार छ
मेराे समाज छ भनेर
महत्व बुझेर सबैकुरा
बिस्तारै आफैलाइ सम्झाउन खाेज्छु ।

कस्ले बुझ्ने याे मनकाे पुरिया
गाँठाे सरी बाधिएकाे छ
तर फुकाल्न मदत गर्ने
आफ्नै गिन्तीमा हुँदैन्न ।

म किन थाकेकाे देखिन्छु!
म किन माैन छु!
म किन गहन छु!
म किन आजभाेली खै अर्कै भएकाे छु!
म किन झर्किने गर्छु!
म किन पहिला जसरी रमाइलाे रमझममा सामिल हुँदैन!
म किन तस्विर मात्रै बनेकाे छु!
म किन फाेटाे खिच्दा पनि बाँधिएकाे देखिन्छु!
म किन एक जीवित तर लास बनेकाे छु!

यस्तै कयाैँ प्रश्नहरुले मेराे माैनताकाे सुरुवातलाइ
काेस्ने गर्दै गयाे बिस्तारै शान्तमनले
मलाइ एकान्तकाे खाडलमा पुर्दै गयाे ।

नछाेडी जानाेस ए मेरा प्राण अकेली मलाइ
भने जस्तै
मैले पनि धेरै उम्किने प्रयाशहरु गरे
आफै एक्लै तर मेरा हरेक प्रयास
बिफल बन्दै गए
किनकि सबै म सँगै छु भन्थे
तर पनि म एक्लै महसुस गर्दै गए
किन भने उहाँहरुले मेराे अवस्थालाइ
सामान्य ठान्नु भयाे
अलिकति माया प्रेम
आस्था बिश्वास राखि मलाइ
साँथ दिएकाे भए
त्यही अवस्थालाइ कुनै
घाँत न सम्झि मलाइ
सम्हाल्न खाेजेकाे भए
सायद आज याे अवस्था
सिर्जना हुनेनै थिएन हाेला ।

डर भय त्रास
गाली पिडा
अवस्थाकाे मजाक
घाेचपेच जस्ता दाउपेचले म
अहिल अचल अवस्थामा छु
भित्तमा गाडीएकाे फलामे
रड जस्तै स्थिर अडिग
कहिलै हल्लिचल्लि नहुने
आडम्बरले घेरिएकाे देखिन्छु ।

आत्मा शहर शहर डुल्छ
‌‍ओखती केही पाइन्छकी भनेर
शहर मातमा फसेकाे देखी
मन गाँउ खण्डहर
जँगलमा लछारपछार
लम्पसार हुँदै
चित्तल जस्तै
चितुवा र बाघहरु सँग दाेहरी
खेल्न चिढिन पुग्छ ।

डाँकाे छाेडी
डाँडा काटे
डाकै छाैडी
जिन्दगी
छुई भएजस्तै गर्छन
के महिला
के पुरुष
सबैले यस्ताे अवस्थाबाट
छुट्कारा पाउन खाेज्छन
दुइ दिनकाे जीन्दगीमा
सबै तिरकाे माेह मायालाइ
बिना रुकावट पुरा जाे गर्नु छ
स्वार्थि छ मन
कलिकाे दाेख जाे लागेकाे छ
भित्र धेरै फरक
बाहिर देख्दा
उ जस्ताे महापुरुष काेही छैन
उ जस्ताे देवी काेही छैन ।

बाटाे काटी
बातै काटे
रहर सबै उदास
बाटै बाटाे
खै कता रहरहरुकाे भारी बिसाए ।

जीवनमृत्युकाे राेग
जिल्लिनु पर्दैन
जिस्कि जिस्कि
देह त्यग पछि
उ त त्यस्ताे राम्राे थियाे या थिइ भनेर
कुरा काट्दै बस्ने छन

त्याे पनि भन्नु पर्दैन ।

मान्छे ले
कति चाँडै गुन बिर्सिन्छन
है?

धेरै चाँडै
धेरै सजीलै
धन्य छऽ

जुनेलीरातकाे
जुनकिरीझैँ बिलिन नहुनु

तिमी

तिमी सुर्य र चन्द्र हौ

परिपुरक

यही जीवनकाे लागी

महत्वपुर्ण छौ

ख्याल गर्नु ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

Bad Entity

Unfortunately, I lost my way
As usual, I got carried away

I have failed myself!

When I was younger I was different
Kindness was evident in my actions
My faithfulness was unwavering
It took me this way
It was like I had lost a part of myself

I have failed myself!

Look at me!
The person I have become!
Ignorant
Idiocentric
Afraid
Using expletive words

#satyawrites
- Satya Prakash Joshi

फरक स्वार्थ फरक परिकार देख्दै छु

कथा कहाँ कस्ताे
कस्काे कथा यहाँ यस्ताे

राताे रात
कालाे दिन
भाैकाल भयँकर तनाव जस्ताे
मृत रुपमा पनि स्वरुप फर्ने तिमी
मेराे नामकाे गलत परिणाम
आँसा कस्ताे

रहर राति मलाइ कहाँ कहाँ सजानाउने
दिनमा उता अरु
र
समय सँग सामना गरी
म सँग
मेराे रहर सँग बस क्षणिक रमाउने


कालाे समय मेराे
चँङ्गा फुलबुट‍्टे गज्जब
प्रहर तिम्राे

बातै बातमा रातमा पनि दिन सम्झिदै छू ।
फरक स्वार्थ फरक परिकार देख्दै छु ।

म जन्मिए कस्ताे प्रहरमा

म जन्मिए

कस्ताे प्रहरमा

उता कस्ताे समय थियाे
म निस्किए समयले
अहिलेकाे समाजमा

काँधमारे
सबैकाे लागी
भग्वान हेरी राख्नु
मै मरेकाे दिन
म अर्काे जन्म लिने छू
ठुलै क्रुर रुप लिएर
गलतकाे
नर सँहार गर्ने छु ।

म जन्मिए
कस्ताे प्रहरमा
माया पाए
कस्ताे खडेरीजस्तै
ढुँगाकाे खाेलाे बगे जस्ताे ।

म जन्मिए
कस्ताे प्रहरमा

बुढाे हुँदै छू तर रुन मन लाग्छ ।

कुनै दिन म मर्छू हाेला
मेरै चिहानमा
उहाँ हरुलाइ हाँस्न मन लाग्छ ।

म कसम खाएर
सबैलाइ खुसि राख्ने
चाहना राख्दै छू
पाेख्दै छू
तर
मलाइ रुवाउने लाइ
हाँसाे उठी राखेकाे छ र पनि
मेराे मुखमा तिम्राे
नामकाे सहर काे
खुसीयाली नै मन पर्छ ।

बुढाे हुँदै छू तर रुन मन लाग्छ ।

यो सहर

यो सहरमा सबका
कति धेरै
उछ्रिङखल रहर
कसैलाइ नाम
कसैलाइ दाम
धेरै
अति नै भए
कम्मर सडकिन्छ
झन्डुबामको रहर
वाह वाह
यो सहरमा सबका कति हुन रहर ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

भित्ता

युटुव भिडीयोको
कमेन्टमा गाको
सत्य युग देखी
कली सम्मै सबै
देवी देवता तेही भेट्टाएको ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

पत्ताल

एक नकटो को नाकै कति
भन्त
कति के कति?

तर सुन् हरेक जिल्लामा
किल्ला
किल्लामा
गाँउ बस्ती
टोल तथा हरेक भिल्लामा
गाँउ बस्ती नै आए पनि अटाउने
गाँउ गाँउ हरेक ठाँउमा छन
सुचना हरु
एक छोरा एक छोरी
सुखी शान्त परिवार
कसैले
पत्ताल लाई पनि भन्देवोस
कण्डम, नसबन्दी
गर्ने पालो तेरो

जहिले लुकी लुकी
वान्ता गर्छ
महामारी न फैलीएको बेला
क्या हो खडेरी नै पर्छ

तर पनि
अवस्था नाजुक छ
हरेक दिन
३२३, ३२४ भनेर नयाँ बच्चा
नामाकरण गर्छ
तर
कसै कसैलाइ
ल जाउ पशुपतिमा
अलिकति मरेर आउ भन्छस । - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

चिया गफ

चिया पसलमा बिहानै
चिया गफ हैन केरा गफ
हुँदै थियो
भन्न केटो
यो केरा कसरी भाँच्ने

अर्को ले
ल केटो दिन भरी सुत
बेल्का तिर
ठमेलका गल्ली हरुमा
समोसा खोज्दै हिड
नजरमा चाँदनी बार
अनि तेसैमाथि सेक्स अन द विच पनि ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

समाज

समाजले के भन्ला
के सोच्ला भनि
मैले नै सोच्ने हो भने
यो सामाजको अस्तित्व के नै रह्यो र खै?

सोच्नते हरु को सामाज
ल अब भन्नुस
सामाजलाइ डाडुमा डुबाउनेकी
मलाइ चम्चा मा?

प्रश्नवाचक? - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

उ

उ आज म भन्दामाथी
उ आज म भन्दामाथी छ
समयर परिस्थतिहरु बेग्लै छन
उ अहिले मेरो बेग्लै साँथी छ
हेर्दै जाँउ कस्तो हुनेछैँ समय सँगै
उ म र समय
उ त अहिले समय भन्दा पनि माथि छ
अहो कस्तो महत्व
समय भन्दानै माथी
सबै राम्रै होस
अहिले त नदेखिने भग्वान पनि साँचि छ । - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

हो म दरबार स्क्वायर!

म अडिग छुँ
बुझ्न जटिल छुँ
हो हल्का डगमगीए भुकम्पले
तर मेरो सिर निहुरिएन ।

खसे होलान केहि पत्थर हरू
तर आस
अहँ अझै मरेको छैन
म फेरि पुनः निर्मित अवस्थामा छुँ
बन्छु म फेरि आउनुहोला
तपाइका साना, मझ्यौला र ठुला
क्यामेराहरूमा कैद गर्नुहोला
त्यसैले म दरबार स्क्वायर,
दिन दिनै पुरातन मेरो सान भनेर
नियाल्दै बस्नेहरू लाइ सम्मान दिन्छुँ ।

मलार्इ कयौँ बर्ष देखि अढिग
नेपालको शान, मान भन्छन तर
भुकम्प ले,
अलि कति थोरै कुरूप बने
तर म अझै अडिग छुँ,
निर्माणाधिन छुँ ।

हेर्दा फलामे रड्हरूले झन घेरिएको देखिन्छुँ
लाम्चा ताख्ता र काठहरू ले टेकिएको देखिन्छुँ
आस बाहेक बिकल्प केहि छैन,
लाग्छ सरकार ले साँथ दिए
म अझै सुन्दर र मजबुत भएर निस्किने छुँ ।

हो म तेही दरबार स्क्वायर ।

दिन दिनै कयौँ आँखामा बस्ने गर्छु
दिन दिनै कयौँ पाइलाहरू मेरो वरिपरि चालिइन्छन
कोही मेरो अवस्था देखेर रोकिइन्छन
कोही झुक्छन ।

हो म तेही दरबार,
कयौँ पल्ट क्यामेरामा कैद
कयौँ पल्ट आँखाहरूमा रिझ्छुँ, म भिझ्छु,
कयौ पल्ट त सपनाहरूमा पनि देखिन्छु,
अरे खैरेले भनेको ।

दिन दिनै,
हर एक दिन तस्विर हरूमा कोरिन्छु
बारिक बारिक मलार्इ नियाल्छन
भित्ताका मेटिन लागेका महाँकालका,
तस्बिर हरू कयौँ पल्छ छिचोलिन्छन
र
सेतो पानामा कालो रंगको पेन्सिल ले
बन्छु, मेटिन्छु, फेरि बन्छु फेरि यो भएन है
भनेर मेटिन्छु, बन्छु मेटिन्छु र फेरि नियालीन्छु
हो म तेहि दरबार स्क्वायर।

यहाँ जोडी हरू नी आँउछन,
हात समाइ बस्छन
आफ्नो माया एकै छिन,
अँह अँह मलाइ नियाँलछन बरू
भित्ताहरूमा कोरिएका बिचित्र चित्रहरू हेर्छन
र हाँस्छन, क्या राम्रा छन है,
छेउ छाउमा रहेका मुर्तिहरू
हेर्दै, गहिरिएर सोच्दै एक अर्कालाइ भन्छन
कसरी कस्ले कोरेको होला है,
कति मिहेनेत लाग्यो होला है?

हो म तेहि दरबार स्क्वायर । - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

स्वप्न सँघर्ष

त्यो, एक्लो सुनसान रात
धमिलो मन्द हावा
अनी चम्किलो आकास
कलकल बग्दो खोला, अनी
मृगहरू कराएको आवाज

अनि झस्ङ्ग हुन्छ एकत्रित मन
ऐय्या ऐय्या भनि चिच्याउँछ जुन
बहरिन्छ झन
स्वाँसँ, फ्याँफ्याँ
स्वास फुलेसरी
कफरिन्छ जुन
डराउन खोज्दै छ उ

हैट हैट
भाग पर जा
रूँदै, कराँउदै
न आइजा मेरो याँ
म हान्छु यलाइ
पिट्छु तलाइ

तर अथाहः प्रयास
अझै जुझ्दैछ
अब तः भाग्नै पर्छ भनि
बाटो एक्लै रोज्दैछ
ठुलाठुला बुट्टे झाँङहरू
लुक्नलाइ खोज्दैछ
मुटुको ढुकढुकि नै
सुनिनछ् कि भनि
प्रतेक क्षण क्षणलाइ
पलपलमै रोक्दैछ ।
नजीकिएको भान अनि
कुलेलामको सुइको
यो पनि भएन भनि
हर पलमै सोच्दैछ

तर जसले जे भनेनि उसले आज
डाँडाकाँडा सब पलभरमै पार लायो
त्यो एक्लो सुनसान रातमा
भोकाएको ब्वाँसो सरि पछाडि फर्किदै
हावासँग बात लायो ।
हावा हुरिझैँ आएको थियो
टक्क अडियो
उस्को स्वास दोहरियो
मुसुक्क हाँस्यो
अब त बाँचियो भनेर
पछाडि फर्कियो ।

खुसि अनुहार फेरि फर्कियो
आवाज गुञ्जीयो, सररक सर्कियो,
भुतुङ्ग लतारियो खोलाको किनारमा!
अब दौडिन खोज्छ
तर असफल प्रयाश
जकडिएका पैँतला लाइ
भाग्न तिखार्छ
तर त्यो पनि
बिफल प्रयाश
खोला पार गर्न
अझै सोच्छ, बुझ्छ
अनगिन्ति अनायास
अनौठा नौला प्रयाश
तर आज उसको मै हुँ लाइ
सपनाले, सपनामै लुट्दैथ्यो

झसंग बिउझियो
युध्दै जितेसरी
छिनको सुस्केरा लियो
अनि फुलेको स्वास रोकेर टक्क घडि हेऱ्यो
छेउको टेवलमा पानीको गिलास अनि
उसले लिएको एक सर्को प्याला
आँङ् जिरिङ्ङभो
अनि ओछ्यानको न्यानो पन
फेरि गुटमुटिएर
नयाँ सपनाहरूको यात्रामा हिँडेको छ उ - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

समय

यि जमाना यस्ता गए
कि अहिले मेरा
दाह्रि जुँगा
कपाल फुलेर
सेताम्मे हुन आँटी सके

मान्छे हरु ले भन्लान
लौ हेर
जिउँदो हिमाल
हिउँ बोकेर
मृत्युलाई पर्खि रहेछ

मलाई कुनै रहर छैन
कि मेरा प्रभु
मेरा गुरुहरु सँग बिदा लिने
यि जमाना पनि यस्ता गए
कि अहिले उहाँहरु
र
के हि समय पश्चात म
रुँदै जिवनको कृतज्ञता ज्ञापन गर्ने छौँ

[म] संग
[म] भन्दा ठुलो शब्द
अझै छैन कि जस्तो लाग्छ
यो उमेरले पिठ्युका ताख्ता
पट्याई सकेको छ तर
अझै मलाई
मेरै उमेरको घमण्ड छ

त्यसैले [म] बाहेक मैले
अरु कुनै कुरामा अथवा
अन्य शब्दमा लेखेको
सोचेको देख्दिन
कहिलेकाँही
यो बिवादित सामाजलाई पनि
मेरै बाटो हिँडेको देख्छु
म शब्द बिहिन छु
सुन्नुस है सुन्नुस
म शब्द बिहिन छु
ए प्रभु
भोली तपाईको पनि
त्यही अवस्था आउने छ
म आज समय बिहिन छु
सुन्नुभयो?
मैले भने म समय बिहिन छु
आज गर्छु भनेको
भोली भएछ
भोली गर्ने भनेको पर्सि भएछ
पर्सि नेर्सि भन्दा भन्दै
आर्यघाटमा
आत्माहरुको ताण्डव रहेछ
यो किन यस्तो
यहाँ मेरो घमण्ड बढी की
समयको
लाग्छ म र समय बिच
महाभारत चलि रहेछ
यहाँ समय अर्जुनका सारथि
कृष्ण हुन
र
म भिष्म पितामह्
भ्रम यस्तो थियो कि
मेरो इच्छा मृत्यु छ
तर
जान्नुस है जान्नुस
जन्म पनि हरी
मृत्यु पनि हरी
पल पल
हरेक
हर एक समयका
कृती पनि हरी - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

रचियता - २

म जीवनहुँ
म नै जीवनहुँ
म बारबार मर्छु
म बारंम्बार जन्मनछु
म हर बार आफैलाइ
कोसने गर्छु
म हर बार
बिर्सिएर आफैलाइ
खोज्ने गर्छु
म हरेककाखुसी
बोक्ने गर्छु
र हरेक का खुसी
खोस्ने गर्छु
म नै भग्वानहुँ
म नै सैतानहुँ
म राहु केतु
शनीमंगल
नाडी, दोश
अवगुणी कलंक
मनै महानहुँ
म जीवनहुँ
म नै जीवनहुँ
मेरो स्वरुपशुन्य छ
देख्न त मलाई
कसैले देखेको छैन
तर पनि
महसुस गर्दा
कालो गोरो, स्वेत
जस्तो भएपनि
म हरेक
कणकण मा छु
हरेक जीवित
सजीव
निर्जिव
मै हुँ
हरेक मृत पनी
मै हुँ
जन्मिनछु र पो
म जीवनहुँ
मर्नु छ भनेर
मैले नै लेखे
र पो
मृत्यु बोकेर हिँडछु
म नै बहरुपियाहुँ
म नै रचयिता
म नै महानहुँ
म भग्वानहुँ
म शैतानहुँ

आजकल
जमाना फरक छ
अब त म
पैँतलामुनी
पुगी सके
तर
पैँ ला म थिए
मातापिताथिए
अब
सबैको भग्वान
शराव छ
यहाँ धेरैको बानी खराब छ
बिहान उठदा देखी
बेलुकाधुदा सम्म
यो कल्कीकोजमानामा
कल्की ले हैन
यो जातमानव नै कल्की
कल्की को प्यास मेटाउन
त्यही त हो
भने नी
यो शराब छ ।

यो दुनियाँमा
कई छन कुरा
भिन्नै प्रकृती
भिन्नै भावना
अनि सबैको
मनमाधारीलो छुरा
यो पहिले नै
भनेको थिए मैले
फरक त्यो
फरक म
र
फरक रचयिता
यो दुनियाँमा
कई छन कुरा
म हराँए
मेरो स्वरुप हरायो
सँस्कृतीपनि
अनिबाँकी रह्यो
सबैको मनमा
पाप र घमण्डका कुरा
सोच्दै छुँ
कयौँ अर्सा देखी
के गरौँ
कसो गरौ
कुन स्वरुपमा र्फकौँ
कि कतै
गएर बुद्धझैँ
भावनालिएर
यो सँसार सँग
किन यस्तो
कि यो उस्तो
भनि बे झिजक गर्जाै
तर
फेरी लाग्छ
एक छिन पर्खौं
म नै रचयिता
गँगा माँथिबाट
हेरेर यो सबैको
मुल्याँकन गरौँ ।

हँहँहँ
Oh my god

Oh my god

हँहँहँ
तर फेरी सोँचे
म त पागलकवि
अघिल्लको पल्ट
सोच्दै थिएकि पुरै
एक
कविता लेखीदीउँ
यो जगतका
सारा समस्या समेटेर
यिँ कहलिने रचयिता
भग्वानलाई
एउटा इमेलमा
लपेटी दिउँ
दुई चार दिन देखीको
अनिधो म
ज्यानमा हड्डीनै
नभएको कलिलोम
एक पल्ट बसेकै
खाँटमा ढले
यसरी हुन्नभने
फेरी जुरुक्क उठे
कम्बल तानेर
भुसुक्कनिदाए
यस्तै हुँ म रचयिता । - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

शहिद

उ म भन्दा बलियो थियो,
तर मलाइ मर्ने डर थिएन,
च्यापीने कुनै रहर थिएन,
भागी हिड्ने कुनै, ठहर थिएन,

तर म डटेर लडे,
दुइ चार हात मैले पनि जडे,
ढाल्न सक्नेलाइ हातले ढाले,
नसक्ने जति लाइ खुकुरी ले फाले,

एक्कासी, आकाशमा बादल गम्कियो,
ठाँउको ठाँउ बिजुली चम्कियो,
फेरि पनि मलाइ डर लागेन,
नेताहरूको मलाइ भर लागेन,
मर्नु निश्चयनै हो, थाहा थियो,
मेरो मृत्युको कुनै कर लागेन । - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

रचयिता — म आफै फरक समस्या

यो दुनियाँमा
कई छन कुरा
भिन्नै प्रकृती
भिन्नै भावना
अनि सबैको
मनमा धारीलो छुरा ।

भिन्नै छन
रचयिता
भिन्न भिन्नैको
भिन्नै छ बनोट
म एक्लै मात्र हुँ र?
भिन्नै छन प्रजाती
भिन्नै छ छनोट
उनी भन्छन
हिजो हिजो थियो
आज आज छ
म कहिले सम्म छुँ
त्यो सबै रचयितालाई
मात्र थाहा छ ।

उमेर पनि अन्त बिन्दुको
मासतिर लाग्यो
कारीगरले तोकेको
ठाँउ पनि नाग्यो
बाँचेको छुँ त
केवल कसैको आशिशले
खाएर लाग्ने
जीवन नै भाँग्यो ।

कयौँ दिन देखी
के ही
गरौँ
कता जाँउ?
कतै जाँउ
कतै गएर
आफैलाई लुकाउँ
जस्तो
अघोरी बाबाको
कयौँ बर्षको
तपष्या कस्तो?
घरी घरी कसैले
आए
मलाई समाइ
हल्का
झलझलाए?
प्रफुल्ल छुँ
गहनता जस्तो
कुम्भकर्णको निन्द्राबाट
भारफुक गरी
रामलेनै मलाई
झट्ट जगाए ।

माथिका सबै
काम र कुरा
सपनाकै मदिरामा मात्तीएका छन
मदिरा प्रश्त
मेरो ज्यानका हड्डीहरु
अख्यान
उखान टुक्कामै नाचेका छन
आजको लेखनमा
भग्वान बनेर दुनीयाँ रचे
दुनीयाँ बनेर तिमीलाई मानव
तिम्रै जीवन चक्र
त्यै भग्वान
मैले नै रचे

सोच्दै थिएँ पुरै एक
कविता लेखीदिउँ
सामाजका सबै
समस्या समेटी दिउँ
भावनामा बग्दै थिए
कल्पनामै थाक्दै थिए
रातभरी जागाराम
दिन भरी सुत्दै थिए
दिउसो जब म जागे
खुट्टा निमोठे
मछ्छरले टोकेका निलडाम
एक ताक कन्याँऐ
जुरुक्क कम्बल तानेर
भुसुक्क फेरी निदाए
यस्तै हुँ म रचयिता । - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

मसाल

जन्म देखि अन्त सम्म
कयौँ कथाहरु
चलि रहे
बगी रहे
बारम्बार सपनामै म
सपनाहरु सँगै
झसँग झस्कि रहे
उहाँ सँग उधारोमा मागेको जीन्दगी
म मेरा जीवनका बहार हरु सँग
ऋतुहरु जस्तै परिवर्तिनशिल
हावा जस्तै बेगमा
सुर्य जस्तै ताप
देख्दा गतिहिन
अवस्थामा दौडी रहे ।

उमेरले चेपिरहेको
अवस्थामा पनि
कयौँ गल्तिहरु
भावना
कल्पना
र
बेथिती सपनाहरुको
एक्दै
सामना गर्दै
म नै म हुँ र
म मै हुँ भन्ने
अभिमानमा बाँचिरहे ।

वाह सम्झाउ हो
कोही
कि
जीवनको यात्रा
अझै बाँकि छ ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

मृत्यु पछि के

म मरेछु
ढलेछु
अनि लगिएछुँ म चिहानमा
मान्छे हरूको भिडमा
म घेरिएछुँ
नराम्रो सोच्नेहरूका लागि
म आज फेरिएछुँ
आफ्न्तिहरूका लागि
म अन्नतको भुमरिमा बेरिएछुँ ।

प्रश्न केवल एउटै थियो
के भएछ बिचरो लाई
किन गएछ एक्लो भाई
छोरो एउटै आमा बाउको
अध्यारो बनाइ गएछ
शान्त अनि सुन्दर झुपडिको सँसार लाई ।

रूने कराउने
मलाई समाउने
दाउराको खातमा
मलाई सजाउने,
हिक्क हिक्क रूँदै
मलाई जलाउने
अन्नत सम्मको बाटो पार लगाउने को
आँखामा कलकल बग्दो आँसुको खोला थियो त्यहाँ

मुर्छित अवस्थामा
थिइन मेरी आमा
रूँदै, बोलीन चिच्याइन, कराइन,
बाबु, मेरो छोरा गएस केहि नभनी,
हे भगवान् के गरेउ
चाँडो पठाइदेउ उसलाई
हुँदैन भने मेरो बाँकि उमेर लगाइ देउ उसलाई ।

छोरा गइस
के दुःख रहेछ तँलाइ
के को कमी थियो
भनेको भए हुन्थ्यो मलाई
म सारा संसार डाँक्थे
भगवान् सँग सारा खुसी तेरो लागि माग्थे ।

ठुला ठुला सपना देखाइस् दाई तैंले
मेरा झिना सपना थिए
उनको आश पनि मेटाइस दाई तैँले
भन्थिस्, ठुला ठुला कुरा गर्थिस
सबै सपना पुरा गर्छु मैले भनेर
यति मात्र बताई दे
किन गइस आज हामीलाई एक्लै छोडि डरेर
जीवन पुरै बाँकि थियो तेरो
जानै पर्ने थियो र मरेर? - Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

म - २

म क्रोध हुँ
म शान्ति हुँ
म खण्ड हुँ
अखण्ड हुँ।

म ज्ञान हुँ
अज्ञान हुँ
म भक्ति हुँ
म नै शक्ति हुँ ।

म रात हुँ
म दिन हुँ ।
म जिवन हुँ
प्रकृती हुँ

म समय हुँ
म प्रलय हुँ
म शिव हुँ
म नै सत्य हुँ ।

म नाम हुँ
सर्वनाम हुँ
म नै अव्यय
म व्याकरणको एक प्रकार हुँ ।


म कण हुँ
म एक अणु हुँ
म त्यो आवस्था पनि
जिवीत सँसार हुँ ।

म आदि हुँ
म अन्त हुँ
म कसैले देख्न नस्कने
बिचित्र प्रकाश एक शन्त हुँ ।

म तन्त्र हुँ
म मन्त्र हुँ
म नै शुद्ध
न आदि न अन्त हुँ ।

म कर्म लाइ
सफलता हुँ
म धर्म लाइ
समृद्धी एक यात्रा हुँ

पापलाइ
क्रोध
ताण्डव
निलकण्ठ
बिरभद्र
एक बडो महात्मा हुँ ।

म दण्ड हुँ
उदण्ड हुँ
म प्रचण्ड हुँ
अन्नत हुँ
म खण्ड हुँ
अखण्ड हुँ
शिसिर पछी
बसन्त हुँ ।

म काल हुँ
म चाल हुँ
म छाल हुँ
म भान्ति
भ्रम एक प्रकार हुँ ।

म भुत हुँ
भविष्य हुँ
म गित हुँ
सँस्कार हुँ

म अर्थ हुँ
अर्नथ हुँ
म ज्ञात हुँ
अज्ञात हुँ

म पुर्ण हुँ
अपुर्ण हुँ
सामान्य हुँ
अभ्यस्त हुँ ।

म बुद्ध हुँ
म बृधी हुँ
म ज्ञान हुँ
म बिज्ञान हुँ
म सान हुँ
म मान हुँ
म अद्भुत बिद्वान हुँ ।

म चित्र हुँ
बिचित्र हुँ
दृश्य हुँ
अदृश्य हुँ
म मित्र हुँ
पवित्र हुँ
म मानव मनै म चरित्रहुँ ।

म बेद हुँ
पुराण हुँ
म ज्ञानको भण्डार हुँ ।

म पित्र हुँ
म पुत्र हुँ
म समाधी एक सन्तान हुँ ।
म लोक हुँ
परलोक हुँ
बिचित्र
म सब थोक हुँ ।

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

म

म को? म किन?
म म मै सिमित हो म!

म कहाँ?
म कसरी?
जहाँ लुकेको छु
त्यही हो म!

म कहिले कहाँ?
र कस्कालागी?
किन?
यो सबै अहंकार हो म!
तर पनि
म लुक्छु
म झुक्छु
तर
मेरो साधना
गर्ने हरूको लागी
एक तर्फि सरकार हो म्
साधनानै
अर्थ लाग्ला तर
सफल हुनेहरूका लागी
गुणगान हो म्

म पिडा
म टुक्रा
म लुकेको दुःख्
भित्रको संसार हो म्

म झुटो
भित्र लुक्ने
र
साँचो संग खुल्ने
छन्कार हो म्

लुकाउनेहरूका लागी
आगो
र
बुझाउने हरूका लागी
बाटो
त्यही कृष्ण
सत्यको साँथ
असत्यको मात
तर
महाभारतको युद्ध
जस्तै सुरूवात हो म ।

म को
म कहिले
म कस्कालागी
म कहाँ
म कसरी
म किन
उपस्थित हुनु?
हो त्यही भ्रम
र
स्वार्थी
प्रकार हो म् ।

जो होस्
सो होस्
ए मुर्ख देवता
भयो सक्दैनस्
हो
त्यही धमण्डी
कंकालहो म् ।

एक कान
दुर्इ कान
चारै तिर हेर्दा
तरार्इ जस्तै
मैदान, हो म्

उकाली
अोराली
ठाडो हेर्दा
पहाढ जस्तै
लाग्ने चट्टान हो म्

लेक
र बेशी
गल्ति गर्नेहरूकालागी
हिमाल जस्तै
अडिक
पहलवान हो म् ।

मसान धाँटमा सैतान
कुकृत्यमा हैवान
म मृत्यु अगाडी
स्वार्थी र बैमान
राम्राहरूका लागी
सत्य पनि
अपमान
लुकाए लुक्ने
छुपाए छुप्ने
तर एक न एक पल्ट
अवश्य पाक्ने
पकवान हो म्

- Satya Prakash Joshi (सत्य प्रकाश जाेशी)

कोठा खोज्ने संधर्ष

ठुला ठुला सहरहरूमा आँउछौ भने

तिमीले बिध्यालयको परिक्षा भन्दा पनि
ठुलो चुनौति पुर्ण परिक्षा पास गर्नु पर्छ अरे हो रहेछ ।


त्यो हो,
कोठा खोज्ने परिक्षा
र त्यहाँ हुने इन्टर भ्यु
यहाँ नाहि लिखित परिक्षा हुन्छ
नाहि घुस खोरि
जे हुन्छ सब ठाँउको ठाँउ हुन्छ
कि तिमी बस्छौ, कि तिमी फेरि खोज्छौ
तर तिम्रो स्वास तब फुल्न थाल्दछ
जब तिमी कुनै एउटा ठाँउमा टिक्न सक्दैनौं ।

टक्क घरबेटि आउछिन र सानले भन्छिन
भार्इ कोठा खाली गर्नु पऱ्यो १ गते भित्र
के थाहा उहाँलाइ, यहाँ कोठा खोज्न कति गाह्रो छ भनेर
उनलाइ त सान हुन्छ, कोठा छोड भन्ने बेला
उनले अर्को लाइ भाडा बढाउन पाँउछिन
सोझो पऱ्यो भने, के के को पैंसा उठाउने हो, उठाँउन पाँछिन
कराउन पाँउछिन, थर्रथराउन पाँउछिन, बेलाबेला बर्रबराउन पाँउछिन
अझैँ भाडामा बस्ने झन सोझो पऱ्यो भने, भाइ निस्किनु पर्ला है भनेर
डर त्रास पारेर उर्वराउन पाँछिन, कसैले केही कुरा लार्इ हाले भने पनि,
उनी सत्य केहो थाहै नपाइ, तान्डव रूपमा जुर्मुराउन पाँछिन
त्यसैले उनि घरबेटि हुन ।

हो म पनि कोठाखोज्दै छु र
सुरूवात आफ्न्तहरूबाटै गर्छु ।
हरेक आफ्नालार्इ बात लगाए
कतै कोठा खालि भए भन्नु है भने
सबैले कोठा सजिलै पाउने आस जगाए
तर मलाइथाहा थियो
आफ्नाहरूसँग पनि कहाँ समय प्रचुर छ र
त्यसैले म आफै, गल्ली गल्ली चहार्दै, प्रश्नहरू स्याहर्दै सुसार्दै
दिदि, अंकल, कोठाहरू खालि छन कि भनेर डाँक्दै डकार्दै हिडेको थिए ।

आज तिम्रो यो सहरमेरोलागी पराइ
भए जस्तो भान भयोनी थाहाछ?
जब म भाडामा बस्नलाइ कोठा खोज्दै हिडे,
प्रश्नमा प्रश्न उठे,
भार्इ कहाँ बस्छौ तिमी?
किन यति टाढा कोठा खोज्छौ तिमी?
अनि संगै, घर कताहो? को हौ तिमी?
के गर्छौ तिमी? को को बस्छौ तिमी?
यति मात्रै कहाँ हो र,
तिम्रो नाम थर के हो, को हौ, तिमी?
यस्तै नाना थरि प्रश्न कतिहुन कति ।

तिम्रो सहरले यि माथिका प्रश्नहरू सोध्दा
मलाइ कुनै गुनासो छैन, बरू म त खुसी छुँ
तिम्रो सहरले मेरो बारेमा पनि, केहि जान्न त खोज्यो
हो म अपरिचित, अनौठो बटुवा हो, मान्नत खोज्यो ।
तरयहाँ प्रसंग कोठाको थियो
कसैले छ भने तर, भाइ पानी छैन भने

कसैले भाइ ढिलो गर्नु भयो हिजो सम्मै थियो
आजा भाडामा लागि सक्यो भने
कसैले भाइ यतातिर त भाडा महंगको छ
यसो गाँउतिर बुझ्न जाउ भने
हो यस्तै सल्लाहर सुझाव कति कति आए कति
तर खोजेको कोठा पाउन चै साह्रै गाह्रो रहेछ तिम्रो सहरमा ।

तर तिम्ले सोच्यौ होला मेरा पाइला थाकि सके
अब यो ह्याँ बस्दैन भनेर तर हैन
यिँ पाइलाहरू तेतिबेला सम्म थाक्दैनन
जति बेला सम्म आफ्नो गनतब्यमा पुग्दैनन
मेरो कोठा खोज्ने संघर्ष, कोठा नपाउजेल सम्म
उस्तै रहेछन, जस्तो मैले सुरूवात गरेको थिए ।


(Satya Prakash Joshi) सत्य प्रकाश जाेशी